CÁC HỌ ĐẠO ĐƯỢC SINH RA TỪ HỌ MẸ BÃI XAN
1. HỌ ĐẠO NHỊ LONG (vẫn trực thuộc họ Bãi Xan)
Hiện nay
họ đạo Nhị Long là một trong hai họ đạo lẻ trực thuộc họ đạo lớn Bãi Xan, nằm trên quốc lộ 60, trên tuyến đường cầu Bắc Cổ Chiên ra Bình Phú, dân số công giáo hiện nay xấp xỉ 1.300 người và là địa bàn truyền giáo đang có chiều hướng thuận lợi.
Họ đạo Nhị Long có thể đã được 100 tuổi. Trước đây nhà thờ nằm trong ấp Dừa Đỏ 3, cách xa quốc lộ hiện giờ khoản 2 cây số. Nói theo cách nói bây giờ là thuộc vùng sâu vùng xa. Theo được biết: trước đây cha Gioakim Thông, hồi còn làm phó cha Henri Bar ở Bãi Xan, đã thường tới lui làm việc ở họ đạo Nhị Long này, ngài thích nuôi dê và theo người ta kể lại, mấy con dê đực của Ngài “quậy” quá nên ngài cho đóng xe để bắt mấy con dê đực, kéo đất đấp nền nhà, để cho dê bớt quậy.
Như vậy từ thời cha Gioakim Thông, nghĩa là vào khoảng năm 1910 đến 1930 thì đã có
họ đạo Nhị Long. Cũng nên biết thêm là khu vực này vào thời đó cũng đã có những thời điểm truyền giáo mà những người lớn tuổi còn nhắc lại, như Đức Nhuận, Rạch Rô, Hưng Nhượng ….
Có sự say lầm lớn mà ai cũng lấy làm lạ, là tại so từ năm 1875 cho đến năm 1950, trong các sổ sách của họ đạo Bãi Xan (ví dụ sổ rửa tội hay hôn phối) không hề có thấy nói gì đến
họ đạo Nhị Long, mà chỉ nói đến họ Đức Mỹ và Đức Hòa? Tìm hiểu mới biết như sau: trước năm 1950 chưa có xã Nhị Long. Chỉ có xã Đức Mỹ rộng từ sông Cổ Chiên ra tới Bình Phú, cho nên lúc đó, khi nói nhà thờ Đức Mỹ thì phải hiểu là nhà thờ Nhị Long. Vì Đức Mỹ lúc đó chưa có nhà thờ. khoảng năm 1954 (thời ấp chiến lược) xã Đức Mỹ mới được chia ra 2 và mới có xã Nhị Long.
Nhà thờ Đức Mỹ trước đây lại nằm lọt qua phần đất của xã Nhị Long, nên mới gọi nhà thờ Đức Mỹ trước kia là nhà thờ Nhị Long hôm nay.
Nhà thờ Nhị Long ở xã Nhị Long, cũng thường gọi với cái tên là NHÀ THỜ LÁ, hoặc NHÀ THỜ RẨY, gọi là nhà thờ Lá vì lúc đầu nhà thờ lợp lá, nền đất rất thô sơ. Sau đó thời cha Bellocq (1911-1927) nhà thờ được lợp lại bằng ngói móc, xung quanh đóng ván, lót gạch tàu. Đến năm 1958 thì nhà thờ đã xơ xác quá tệ. còn gọi là nhà thờ Rẩy, vì thời pháp trị có ông Tây có đạo tên là Louis là kinh lý đo đạc của tỉnh Trà Vinh, ông có một thửa đất rộng hàng trăm mẫu tại đây. Ông đấp bờ bao làm đường cho xe hơi ông chạy vào nhà riêng của ông trong đó. Ông qui hoạch làm rẩy trồng hoa mầu, ở đó đất phân rất tốt. Dân chúng tập trung lại khu vực này để làm mướn cho ông Louis và sinh sống, chính vì lí do này mà có nhà thờ Rẩy (có thể ông tây Louis cũng có giúp trong việc xây cất nhà thờ này . ông rối có 2 vợ).
Một lý do khác cũng là nguyên nhân cho sự hình thành của
họ đạo Nhị Long hôm nay là khu vực này có hàng chục mẩu ruộng của hội giảng (Mission Etrangere de Paris) được chia cho giáo dân làm và cất nhà ở. Cho đến nay người ta vẫn còn gọi khu vực này là ấp hội giảng.
Thời gian chiến tranh lộn xộn, năm 1964, cha Simon Hòa đã muốn dời nhà thờ ra chợ Dừa Đỏ để tránh bom đạn. nhưng đã thất bại, nhà Thờ sau đó đã bị một quả bom Mỹ đánh sập tan tành. Giáo dân tản cư đi khắp nơi. Sau chiến tranh họ mới trở về và từ từ xây dựng lại họ Đạo. Lúc đầu họ phải giữ Đạo chung tại nhà thờ ấp
Đức Mỹ hiện nay, với bà con địa phương ở đây.
Năm 1995 nhà thờ Nhị Long mới được chính thức khởi công xây cất lại, tại một địa điểm mới bên cạnh quốc lộ 60, kiến trúc cơ bản vững chắc, còn phòng cho cha ở tạm, nhà dì, nhà dạy giáo lý, phòng họp, tạm thời cũng đã có đầy đủ. Đến năm 2011 mới làm thêm phần mặt tiền và tháp chuông cho khang trang đẹp đẽ hơn.
Giáo dân Nhị Long hiện giờ là 1250 người, một cha phó Bãi Xan là cha Toma Tuấn qua lại lo mục vụ cho họ Đạo. Cũng có 2 dì phước Cái Mơn ở giúp thường xuyên.
Họ đạo Nhị Long hôm nay không còn là vùng sâu vùng xa như trước. Xe cộ chạy ì xèo tối ngày sáng đêm. Họ đạo đã có người con nổi tiếng là cha Phanxico Xavie Nguyễn Văn Việt hiện là thư ký tòa giám mục Vĩnh Long, cũng đã có Thầy chủng sinh, đã có nhiều dì phước kỳ cựu và tu sinh tiếp nối, đã có nhiều sinh viên đại học đang học hoặc đã ra trường.
Như đã giới thiệu ở trên trong tương lai,
họ đạo Nhị Long sẽ trở thành tiền đồn cho việc rao giảng tin mừng của khu vực. Đã có những tín hiệu tích cực cho phép hi vọng được như trên.
(còn tiếp)